Het Kindeke

Vrieeend,

Wat doe je als de winterblues toeslaat? Je laat sneeuwvlokjes op je website neerdwarrelen, je zet een mooi muziekje op en maakt je iets lekkers om te eten. Ik heb een goed recept voor gebraden kip. Er komt een papje van boter, look, citroenschil en tijm aan te pas en als je het goed doet en je kan overweg met je oven heb je na een dik uur braden een smakelijk stuk gevogelte op je bord.

Ik stapte de boulevard over en haalde me een poulet fermier bij de beenhouwer. Toen ik tien minuten later de trappen opliep naar mijn appartement op de vierde verdieping probeerde ik het gewicht van het beest te schatten in mijn hand. ‘Dat moet zo ongeveer een half Kindeke zijn’, dacht ik. ‘Een half Kindeke bij benadering’, corrigeerde ik mezelf.

Men is het er in theologische kringen namelijk nog steeds niet over eens hoeveel het Kindeke Jezus nu eigenlijk echt woog bij zijn geboorte. Heb ik daar niet ooit eens iets over gelezen in een boek van Umberto Eco? Hoe dan ook, het is bijna Kerst en dan dringt dit soort vragen zich op.

Ik deed mijn kookschort aan en gaf een flinke klets tegen de billetjes van mijn poulet fermier. 'Jij ondeugende kip', zei ik. Maar dat was maar om te lachen. Ik liet wat boter zacht worden, mengde er tijm en look door en raspte er nog wat citroenschil overheen. Ik nam het koude vlees in mijn handen en kraakte de ribbenkast. Zo komen al die sapjes vrij. Ik sneed voorzichtig het vel los, smeerde het vlees in met de kruidenboter en trok de huid opnieuw aan. Ik vulde de kip vanbinnen op met stukken citroen, hele tenen look en takjes tijm en maalde er een bourgondische hoeveelheid zwarte peper uit Madagascar bij. De braadslee kon in de oven en ik had nu een uurtje de tijd om wat te gaan snuffelen op het internet.

Rond het geboortegewicht van het Kindeke Jezus vond ik het volgende: aan de ene kant is er de strekking van Cluny, de rijke benedictijner abdij, en anderzijds heb je de visie van de sobere cisterciënzers met hoofdkwartier in Cîteaux. Tussen beide abdijen heerste grote naijver tijdens de twaalfde en dertiende eeuw.

De goedlachse en weldoorvoede benedictijnen bouwden hun geloofsorde rond het idee dat de hemel één en al overvloed, schittering, klatering en licht was en wilden dit weerspiegeld zien in hun kerk en abdij te Cluny. De gebouwen zijn grotendeels vernietigd tijdens de Franse Revolutie maar het was er al goud en edelstenen dat de klok sloeg. "Als ze in de hemel rijstpap eten met gouden lepeltjes, dan wij ook", was hun motto.

De orde der cisterciënzers ontstond als reactie op de vadsigheid en spilzucht van de benedictijnen en bevond zich zowat aan het andere einde van het spectrum. De eerste abt, Robert van Molesme, was als voorbereiding op het priorschap drie jaar kluizenaar geweest en predikte soberheid en versterving. ‘Pijn leidt naar verheffing’, zegde hij, ‘pijn, onthouding en vasten. En ook nog pijn, dat ook. Veel pijn’. Cisterciënzers liepen rond in vodden, kregen nauwelijks te eten en waren vel over been, wat hun ietwat verzuurde kijk op de wereld ten dele kon verklaren.

Twee heel verschillende visies dus, maar belangrijk om weten als je de discussie over het geboortegewicht van het Kindeke Gods wil begrijpen. Wat lezen we in de notulen van Petrus Venerabilis, abt van Cluny? Het Kindeke Jezus was reeds van in de schoot van de Maagd een goddelijk kind en voorzag bijgevolg voor zichzelf een voldoende dosis babyvet om in het stalletje van Bethlehem de koude van de eerste winterdagen door te komen. Wij vermoeden derhalve dat het Kindeke minstens zes en een halve pond (drie kilo en tweehonderdtachtig grammetjes) moet hebben gewogen, en dit bij een lengte van twee span ofte een halve el en drie duim (vierenveertig centimeters).

In het scriptorium van Cîteaux zijn dan weer documenten gevonden die stellen dat het Kindeke Gods over zoveel liefde en mededogen beschikte dat het bewust zijn gewicht en lengte laag hield om zijne heilige moeder Maria zo min mogelijk te belasten als de tijd daar was om de moederschoot te verlaten. Het Kindeke was zonder enige twijfel niet groter dan vier palm en twee streep (zevenendertig centimeter) en woog niet meer dan drie kop en twee lood (twee kilo vierhonderd grammen) wat meer dan voldoende is om levensvatbaar te zijn, zeker als men rekening houdt met de uitzonderlijk vitaminerijke moedermelk van Maria.

Denk daar maar eens over na als je straks je stalletje onder de kerstboom zet.

Ik smulde die avond van een heerlijk gebraden kip, opgediend met een tiende Kindeke bospaddestoelen en een achttiende Kindeke patatjes in de schil.

Bij benadering.